Industrijsko nasleđe
Zbog svog specifičnog geostrateškog položaja, na raskršću svetskih puteva, Niš je tokom svoje istorije bio jedan od najviše rušenih i obnavljanih gradova.
Niš postaje veliki železnički centar – raskrsnica pruga. Prolaskom železničke pruge kroz Niš, dolazi do stvaranja ambijenta za pokretanje mnogih aktivnosti na razvoju industrije, zdravstvene zaštite, urbanizacije, obrazovanja, nauke i kulture. Otvorena je bolnica (vojna i civilna), Ložionica – preteča mašinske industrije, urađen urbanistički plan – Projekat za regulaciju grada Niša Austrijanca Franca Vintera, osnovana je prva gimnazija, biblioteka, osnovana je Srpska kraljevska akademija, osnovan Pasterov zavod, izgrađena je hidrocentrala i grad je dobio javnu rasvetu i električnu energiju za industriju, izgrađen je prvi aerodrom u Srbiji. Prvi stručnjaci za realizaciju svih tih poslova bili su stranci, iz zemalja Zapadne Evrope.
U drugoj polovini XX veka dolazi do izuzetno dinamičkog razvoja Niša kao industrijskog grada. Posle Drugog svetskog rata, osiromašena zemlja, tada Jugoslavija, želi da uhvati korak sa razvijenim svetom. Prioritet je industrijalizacija. Niš je spletom društvenih okolnosti, opredeljen za centar razvoja elektronske industrije. Počelo se 1948.godine kada je grupa nemačkih stručnjaka, po pozivu Vlade Jugoslavije počela razvoj radio rendgen cevi i elektronskih prijemnih cevi sa nužnim pratećim osobljem. Domaćih stručnjaka nije bilo. Počelo se od nule. Pored razvojno-proizvodnog pogona formirana je industrijska škola. Prvi stručnjaci su bili nagoveštaj organizovanoj edukaciji mladog lokalnog stanovništva za rad u industriji, posebno elektronskoj. Već početkom pedesetih godina dolazi do realizacije prvih elektronskih komponeti, radio i rendgen cevi i gotovih uređaja, radio aparata i rendgen aparata.
Razvoj industrije elektronike u svetu, pažljivo je praćena, posebno novim tehnologijama, permanentnom edukacijom visokoškolskog kadra iz oblasti elektronike, mašinstva, hemije fizike, stimulacijom mladih kroz stipendiranje po 1000 budućih stručnjaka. Кao posebno značajno je svakako odlična poslovna saradnja sa vodećim evropskim i svetskim kompanijama (Philips, Siemens, RCA, Honywell i dr.) kroz različite poslovne forme – licenca, kooperacija, konsalting, tehnološka podrška, komercijalni arnžmani, je uslovila poštovanje potrebne dinamike razvoja, osvajanje proizvodnje i plasman proizvoda.
Elektronska industrija Niš (Zavodi RR–prvi naziv) u periodu od kraja pedesetih godina do kraja osamdesetih predstavlja lidera Jugoslavije i Balkana u oblasti elektronike. Кao rezultat poslovnog opredeljenja za razvijanjem tehnologija potrebnih za realizaciju gotovih proizvoda uslovila je stručno usavršavanje zaposlenih putem specijalizacija u poznatim evropskim I svetskim kompanijama, redovno praćenje svetskih trendova u elektronici, zajedničkim istraživanjima u međunarodnim i domaćim projektima.
Edukacija mladih i dodatna specijalizacija iskusnih bila je obezbeđena otvaranjem Tehničkog fakulteta u Nišu 1961.godine, a zatim Elektronskog I Mašinskog fakulteta u okviru novoosnovanog Univerziteta u Nišu. Na ovom univerzitetu su školovani visokostručni kadrovi svih profila potrebnih za poslovanje u Nišu i regionu. Otvaranje Elektronskog fakulteta u Nišu inicirala je Elektronska industrija Niš, angažovanjem najpoznatijih profesora iz tadašnje Jugoslavije i obezbeđujući sve uslove za rad, prostor, opremu. Danas je to Univerzitet sa oko 30.000 studenata.
Proizvodni program je obuhvatao proizvodnju radio i TV aparata (u tom period je proizvedeno 12 miliona radio aparata i 6 miliona televizora), nekoliko hiljada rendgen aparata, veliki broj uređaja i sistema iz oblasti računarske tehnike. Za realizaciju ovih proizvoda korišćena je u velikoj meri bazna proizvodnja, koja se ogledala kroz proizvodnju radio i rendgen cevi, široke game poluprovodnika – od dioda i tarnzistora da integralnih kola. Prvi tranzistor u Ei-u je proizveden 1962.godine. Proizvedeno je preko 50 miliona elektronskih cevi i preko 100 miliona poluprovodnih elemenata.Takođu bila je izražena i proizvodnja elemenata , sklopova i podsklopova koji su se ugrađivali u uređaje, kao i razvoj i proizvodnja štampanih kola koja se i danas nude tržištu u zemlji i inostranstvu. To je samo deo priče o kompaniji Ei Niš koja je zapošljavala oko 24.000 ljudi, od toga je sa visokom stručnom spremom bilo 2000.
XXI vek - Niš dokazuje da je stečeno znanje tradicija i bogatstvo
Posle turbulentnih društvenih prilika tokom devedesetih godina prošlog veka, u tadašnjoj državi –Jugoslaviji, raspadu, ratovima i intervenciji starnih vojnih snaga u novi vek i milenijum ulazi se sa zastojem u razvoju u svim segmentima u državi.
Ipak, tradicija i znanje iz oblasti elektronike vraća nadu i pokazuje pozitivne rezultate, posebno u IT sektoru u Nišu. Elektronski i Mašinski fakultet daju i dalje kvalitetne kadrove. Nove firme, zahvaljujući novim telekomunikacijskim vezama, internetu, nameću se kao pouzdan partner najvećim svetskim kompanijama u svim oblastima.
Danas u Nišu postoji oko 300 malih i srednjih preduzeća iz oblasti IT-a i naprednih tehnologija iz različitih grana industrije. U svim novoformiranim firmama od 1990.godine, a posebno posle 2000.godine su prisutna istraživanja, razvoj i proizvodnja u oblastima koje su u vrhu interesovanja na evropskom i svetskom tržištu. Saradnja sa ino-partnerima je sastavni deo poslovne politike aktera u IT sektoru.
Elektronika, klasična i digitalna, je internacionalni rad na svim poljima. Od edukacije, istraživanja, razvoja, proizvodnje, marketinga i plasmana. Internacionalni timovi su jedino spremni da postignu rezultate vredne pažnje. Izgradnjom Naučno-tehnološkog parka pružiće se mogućnost za dalji razvoj naprednih tehnologija u ovom delu Srbije. Spin-off i Startap firme će imati idealne uslove za rad.
U 2018.godini Grad Niš – Kancelarija za lokalni ekonomski razvoj učinila krupan korak u prezentaciji i afirmaciji naprednih tehnologija izdavanjem MONOGRAFIJE “NIŠ-GRAD NAPREDNIH TEHNOLOGIJA”. Ova monografija je prvo izdanje ovog tipa publikacije u Srbiji. Bogata podacima, dokumentima, fotografijama pruža čitaocima autentičan prikaz razvoja elektronike i naprednih tehnologija stavljajući ga u kontekst svetskog razvoja ove oblasti. Monografija je izdata sa korišćenjem logoa “2018 EVROPSKA GODINA KULTURNOG NASLEĐA # EuropeForCulture“ dobijenog od Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije.
Investirate u Nišu?
KLER - vaša adresa za investicije.